Dharatī utē dilacasapa atē duralabha jīva hana. Vigi'ānī navī'āṁ kisamāṁ dī bhāla vica bahuta sārā samāṁ bitā'undē hana. Ka'ī vāra uha jīva-jatū'āṁ dē hairānījanaka numā'idi'āṁ nū miladē hana jō ika sanasanī baṇa jāndē hana. Unhāṁ dī ajihī ajība dikha hai ki uha jīva vigi'ānī'āṁ nū khuśa karadē hana. Udāharaṇa dē la'ī, ithē sāḍī dunī'ā dē sabha tōṁ chōṭē jānavarāṁ dī raiṅkiga hai, jisa vica chōṭē pachī'āṁ, machī, dōbhā'ī atē sarūpāṁ śāmala hana.
Uha bahuta chōṭē hana atē āsānī nāla tuhāḍē hatha dī hathēlī vica phiṭa hana. Chōṭē vi'akatī sirapha āpaṇē akāra vica āpaṇē vaḍē riśatēdārāṁ nālōṁ vakharē hudē hana. Unhāṁ dī sarīra vigi'āna, rihā'iśa atē jīvana śailī kisē viśēśa jātī dē sārē pratīnidhī'āṁ dī viśēśatā hai. Para harēka jīva dī'āṁ vi'akatīgata viśēśatāvāṁ hana. Uha khāsa sathitī'āṁ vica rahidē hana atē kudarata dī vilakhaṇa racanā hana. Lēkha sabha tōṁ dilacasapa jānavarāṁ bārē dasadā hai, jō grahi dē sabha tōṁ chōṭē hana. Rēṭiga vica dunī'ā bhara dī'āṁ 10 kisamāṁ śāmala hana.10. Hōmōpasa siganaiṭasa (kachū)
Ika bālaga 6-11 sai.Mī. Labā hudā hai atē 95-165 grāma bhāra dā hudā hai. Laghū bhūmī kachū sukē apharīkā dē jagalāṁ atē jhāṛī'āṁ dē būṭē vica rahidā hai. Bahuta sārē duśamaṇāṁ dā śikāra nā hōṇa la'ī, uha patharāṁ hēṭha luka ga'ī. Chōṭē caṭāki'āṁ nāla isa dā halakā raga dā raga vālā, harē raga dā jāṁ kālā raga isa nū āsānī nāla nakāba pā'uṇa dī āgi'ā didā hai, ālē-du'ālē dē khētara dē nāla abhēda hōṇa. Bāndara sarūpa phula atē phalāṁ nū bhōjana didē hana, madhama ākāra dē paudi'āṁ dē taṇī'āṁ atē patē khā jāndē hana. Saradī'āṁ vica, uha 6-10 hafati'āṁ la'ī hā'ībaranēṭa karadē hana. Dubārā paidā karana dī yōgatā nū utējita karana la'ī iha zarūrī hai. Bāharī taura tē, maratāṁ maradāṁ tōṁ vakharī'āṁ hana. Uha bahuta vaḍē hudē hana atē viśāla atē labē śaila hudē hana.
9. Kraisēnōsaṭīrisa thōṅgalāṅgayā'ī (baiṭa)
Baṭāṁ dē krama dā ika chōṭā pratīnidhī 2.9-3.3 Sai.Mī. Taka vadhadā hai atē takarībana 1.7 Grāma bhāra dā. Ika pi'ārā jānavara ika māsapēśī phalaiṭa thadhi'ā'ī atē chōṭī'āṁ akhāṁ jivēṁ sūra dā. Iha samānatā nāma vica jhalakadī hai. Nahīṁ tāṁ, iha baiṭa āraḍara dē dūjē maimbarāṁ nālōṁ vakharā nahīṁ hudā. Usa dī bajā'ē labē atē cauṛē khabha hana, kō'ī pūcha nahīṁ, sarīra bhūrē phara dē nāla lāla raga dē raga nāla iski'ā hō'i'ā hai. Uha thaṇadhārī jīvāṁ vicōṁ sabha tōṁ chōṭī hai. Inhāṁ baṭāṁ dā rahiṇa vālā sathāna bahuta sīmata hai. Iha sirapha dakhaṇa-pachamī thā'īlaiṇḍa atē mi'āmmāra dē kujha hisi'āṁ vica miladē hana. Dina vēlē, jīva samūhāṁ vica ikaṭhē hudē hana atē chōṭē pahāṛī'āṁ dī'āṁ cūnē dī'āṁ guphāvāṁ vica saundē hana atē rāta nū uha śikāra karana la'ī uḍadē hana. Uha mukha taura tē kīṛi'āṁ nū bhōjana didē hana. Uha bahuta ghaṭa paidā karadē hana, āma taura'tē mādā hara sāla sirapha ika vachē li'ā'undī hai. Dilacasapa tatha: Pahilā chōṭā balā 1973 vica vigi'ānī'āṁ dē hatha pai gi'ā. Unhāṁ dī giṇatī bahuta ghaṭa hai atē lagabhaga 500 vi'akatī hana.
8. Ṭaiṭarāsīlōsaṭōmā kāralā (sapa)
Iha sarāṁ lagapaga 10 saiṇṭīmīṭara labā hai atē bhāra 0.5 Grāma hai sapāṁ dē jāṇē-pachāṇē parivāra dā ika viralā numā'idā sirapha kairēbī'ana sāgara vica bārabāḍōsa vica rahidā hai. Ṭāpū dē kēndarī atē pūrabī khētarāṁ vica, saghaṇē jagala ugadē hana jithē iha jīva miladē hana. Rukhāṁ dā vaḍē padhara tē kaṭaṇā prajātī'āṁ nū pūrī tar'hāṁ khatama karana dī dhamakī didā hai. Sapa caṭānāṁ atē ghāha vica luka jāndā hai. Uha anhī hai, para iha usa nū kīṛī'āṁ atē damaka phaṛana tōṁ nahīṁ rōkadī. Hōra kīṛi'āṁ dē nāla, iha isadā mukha bhōjana hana. Chōṭā sapa zahirīlā nahīṁ hudā atē kō'ī ḵẖatarā nahīṁ hudā. Iha sāla vica ika vāra vadhadā hai, sirapha ika aḍā didā hai. Haiciga tōṁ bā'ada, ki cubba lagabhaga 5 sai.Mī.
7. Sanakasa ēṭrasakusa
Thaṇadhārī 3-4.5 Saiṇṭīmīṭara labē atē 1-1.7 Grāma bhāra. Babara śīrā dā rihā'iśī ilākā kāfī vaḍā hai. Iha dakhaṇī yūrapa, utarī apharīkā, madha ēśī'ā atē hōra khētarāṁ dī'āṁ taṭāṁ atē samudarī kaici'āṁ vica pā'i'ā jā sakadā hai. Śārūja caṭānāṁ atē caṛhī'āṁ hō'ī'āṁ khaḍarāṁ vica chupē hō'ē hana. Uha chēka khōdadē hana, saṛē rukhāṁ dē khōkhalē atē ithōṁ taka ki manukhī imāratāṁ vica vī saiṭala hudē hana. Pēśā śikārī'āṁ nāla sabadhata hai atē rāta dā hai. Jānavara kīṛē-makauṛi'āṁ nū bhōjana didē hana, bāga dē kīṛi'āṁ nū naśaṭa karadē hana. Ka'ī vāra iha chōṭī jihī ki cubbī'āṁ tē kiralī'āṁ, ḍaḍū atē kujha cūhi'āṁ tē hamalā karadā hai. Śī'ara dī bahuta tēza maiṭābōlizama hai, jisa nāla iha isa dē bhāra nālōṁ 1.5-2 Guṇā vadhērē bhōjana khāndā hai. Mādā dudha nū dudha pilā'undī hai, para ika mahīnē bā'ada hī uha pahilāṁ tōṁ hī bhōjana prāpata kara sakadī hai.
6. Mēlisugā hēlēnē (hamigabaraḍa)
Puraśa 5.51 Saimī taka vaḍē hudē hana atē lagabhaga 1.95 Grāma vazana; isatarī'āṁ dī labā'ī 6.12 Saiṇṭīmīṭara taka hudī hai, unhāṁ dā bhāra 2.6 Grāma hudā hai. Viśava dī sabha tōṁ chōṭī pachī kiubabā dē ilāki'āṁ vica rahidī hai jō garama ilāki'āṁ dē jagalāṁ nāla bharī hō'ī hai. Pahilāṁ, vi'akatī'āṁ dī giṇatī 100 hazāra tē pahuca ga'ī sī, para darakhatāṁ dī bhārī kaṭā'ī kārana, unhāṁ dī giṇatī ghaṭa ga'ī hai, atē sapīsīza tabāhī dē khatarē vica hana. Hamigabaraḍa dī'āṁ latāṁ dā māṛā vikāsa hō'i'ā hai, isa la'ī uha āpaṇā zi'ādātara jīvana havā vica bitā'undē hana, kāfī ucā'ī'āṁ tē caṛhadē hana. Pachī isa nū kujha paudi'āṁ tē ikaṭhā karadē hō'ē, sirapha amrita tē bhōjana didē hana. Phulāṁ nāla laṭakadi'āṁ, vi'akatī hara sakiṭa vica 90 saṭarōka baṇā'undē hana. Jadōṁ prajanana dā mausama ā'undā hai, uha chōṭē āl'haṇē baṇā'undē hana. Puraśāṁ vica, sira atē garadana dē palōṭa camakadāra gulābī-lāla raga dī ragata prāpata karadē hana. Garamī'āṁ vica, ratāṁ 6.35-11.4 Milīmīṭara māpa dē aḍē didī'āṁ hana. Usa tōṁ bā'ada, jōṛē ṭuṭa jāndē hana.
5. Sapairōḍaikaṭīlasa ērī'ā'aisa (gēkō)
Isa dī labā'ī sirapha 1.6 Sai.Mī. Hai atē lagabhaga 0.2 Grāma hai. Uha ḍōminikana rīpabalika dē khētara vica haitī ṭāpū dē dakhaṇa-pachamī hisē vica hī rahidī hai. Kadē-kadē nēṛē dē chōṭē ṭāpū'tē pā'i'ā jāndā hai. Chipakalāṁ dī tulanā mukābalatana hāla hī vica kītī ga'ī sī, para iha sapīsīza pahilāṁ hī ḵẖatama hōṇa dē khatarē vica hai. Uha jīnasa dē dūjē maimbarāṁ nālōṁ akāra vica vakharē hana. Unhāṁ dī'āṁ uṅgalāṁ'tē gōla vidi'ārathī atē chōṭē cūsaṇa dē kapa hana. Iha unhāṁ dē nāma dī vi'ākhi'ā karadā hai. Uha sadīvī jīvana jī'undē hana, niravighana satahāṁ'tē asānī nāla agē vadha sakadē hana. Uha rukhāṁ atē caṭānāṁ vicakāra pā'ē jā sakadē hana. Kiralī śikārī hudē hana atē chōṭē kīṛi'āṁ nū bhōjana didē hana.
4. Hipōkaimpasa nakārā
Sirapha 1-1.5 Saiṇṭīmīṭara dī labā'ī taka pahucadā hai. Chōṭē samudarī ghōṛē sū'ī machī parivāra nāla sabadha rakhadē hana atē jāpāna, āsaṭarēlī'ā atē iḍōnēśī'ā dē taṭa dē tūphāna'tē rahidē hana. Ikalē jīva dē taura tē, uha bahuta ghaṭa hī chōṭē samūha baṇā'undē hana. Pasadīdā kōrala rīphasa, 70 mīṭara dī ḍūghā'ī'tē sathita hai, atē samudarī nadī dē jhīla. Unhāṁ dē camakadāra raga dē kārana, uha lagabhaga kōralāṁ vica rala jāndē hana. Pigamī samudarī ghōṛē gadī hana. Unhāṁ dī pūcha nū muragē śākhā dē du'ālē lapēṭa kē, uha jama jāndē hana, atē uha sirapha sabhāvata taura tē labhē jā sakadē hana. Palaiṅkaṭana unhāṁ nū bhōjana dē taura'tē sūṭa karadē hana. Uha sūkhama krāsaṭīsī'anāṁ dā śikāra karadē hana atē pāṇī dī dhārā dē nāla unhāṁ nū cūsadē hana. Iha lagabhaga adhā samāṁ laindā hai. Dilacasapa gala iha hai ki chōṭē sūṭāṁ dī malāda puraśāṁ du'ārā kītī jāndī hai.
3. Barūsī'ā minīmā (giragiṭa)
Sā repṇa vālī thāṁ sirapha 0.45-1 Saiṇṭīmīṭara labī hai. Kirapāna dī ika vilakhaṇa prajātī, jisa vica takarībana 30 upa-prajātī'āṁ hana. Isa dē numā'idē maiḍāgāsakara dē utara pachama vica atē isadē utarī taṭa tōṁ thōṛē jihē ṭāpū tē rahidē hana. Uha jagalī dharatī nū tarajīha didē hana. Dina dē daurāna, uha āma taura'tē ḍigē pati'āṁ vica chupa jāndē hana, atē rāta nū uha rukha dē taṇē tē caṛha jāndē hana. Sūkhama giragiṭa śikārī hudē hana jō chōṭē kīṛi'āṁ nū bhōjana didē hana. Inhāṁ sarūpāṁ dē sarīra dā Theān̄cā āma hudā hai, bāharī taura'tē uha śā'ida hī dūsarī'āṁ kisamāṁ tōṁ vakharē hōṇa. Unhāṁ dī ika chōṭī jihī, lagabhaga sidhī pūcha hai, atē kaidgeē dē nāla ṭiercbarikalāṁ dī'āṁ dō katārāṁ hana. Nigāha dē upara cakā jāmi'ā hō'i'ā hai. Sarīra dā raga bhūrē-bhūrē, ḍigadē pati'āṁ dē raga dī yāda divā'undā hai. Giragiṭa dī camaṛī dī dhuna badaladī hai, jō usanū kudaratī duśamaṇāṁ tōṁ cagī surakhi'ā pradāna karadī hai.
2. Pēḍōsā'īprisa prōjēnēṭikā (machī)
Ligaka taura tē paripaka maratāṁ lagabhaga 7.9 Milīmīṭara labē, marada vadha kē 9.8 Milīmīṭara hudē hana. Chōṭī machī kārapa parivāra nāla sabadhata hai. Uha tāzē chānvēṁ chapaṛāṁ atē jhīla dē pāṇī nāla jhīlāṁ vica rahidī hai. Ika nīvīṁ jidagī ji'undā hai, camakadāra dhupa tōṁ prahēja karadā hai. Iha sabha tōṁ pahilāṁ sumātarā dē ṭāpū tē labhī ga'ī sī, jithē iha bahuta tēzābī pīṭa bōgasa vica pā'i'ā jāndā hai. Iḍōnēśī'ā dē hōranāṁ hisi'āṁ vica vī pā'i'ā jāndā hai. Machī dā raga lāla raga dē satarī raga vālā pāradaraśī hai. Puraśāṁ dē sirāṁ'tē bētukī dhabē hudē hana. Pigamaiṇṭaḍa krōmaiṭōphōrasa hana jō ki rija dē nāla atē lyiḍa'tē rauśanī nū darasā'undē hana. Sapīsīza kāfī duralabha hana, ki'uṅki 0.15-0.3 Milīmīṭara dē vi'āsa vālē sūkhama aḍē vaḍē jānavarāṁ la'ī bhōjana hana. Ika dilacasapa tatha: Iha khūbasūrata atē bēmisāla machī'āṁ akasara chōṭē chōṭē aiku'āri'ama vica ghara vica rakhī'āṁ jāndī'āṁ hana.
1. Pēḍōpharīna amanōsisa (ḍaḍū)
Pēḍōpharīna amēnajisa ḍaḍū nū viśava dā sabha tōṁ chōṭā jānavara mani'ā jāndā hai. Lagabhaga 7-8 milīmīṭara labē duralabha dōnō. Pāsapu'ā ni Gu ginī dī sīmata sīmā vica rahi rahē varaṭabrēṭa saba ṭā'īpa dē chōṭē numā'idē. Uha namī vālē khaḍī jagalāṁ nū tarajīha didē hana, jithē bahuta sārē ḍigē patē hudē hana. Unhāṁ dī camaṛī lāla raga dē bhūrē atē fikē nīlī'āṁ paicāṁ nāla hai. Pichalē pāsē hanērā hudā hai, atē pēṭa atē dōvēṁ pāsē nīlē-salēṭī hudē hana. Chōṭē ḍaḍū'āṁ dī acānaka 2009 vica khōja kītī ga'ī sī. Vigi'ānī'āṁ nē isa khētara dē banasapatī atē jīva-jatū'āṁ dā adhi'aina kītā hai. Atē baṇī'āṁ āvāza vālī'āṁ rikāraḍigāṁ'tē, unhāṁ nē āpaṇē kraukiga nū sapaśaṭa taura' tē vakharā kītā, jō ki kīṛē makauṛi'āṁ dī bharamāra varagē sana. Uha khōja vica dilacasapī lai kē ga'ē, jagala dī mazila dī bhāla kītī atē ajība jīva vēkhē. Sapīsīza dā nāma paiḍōpharīna amō'ēnasisa rakhi'ā gi'ā sī, ki'uṅki ḍāṅga amā'u piḍa dē nazadīka pā'ē ga'ē sana.
